Tiroid Bezinin Az Çalışması

Tiroid Bezinin Az Çalışması (Hipotiroidi)

Tiroid bezinin az çalışması, tıbbi olarak hipotiroidi veya hipotiroidism olarak adlandırılır. Bu durum, tiroid hormonlarının kanda yetersiz miktarda bulunması ile karakterizedir. Kadınlarda erkeklere göre daha sık görülür. Vücut dokularının işlevlerini yerine getirebilmesi için gerekli olan tiroid hormonlarının yeterli miktarda salgılanamaması, kanda tiroid hormonlarının düşmesine ve dolayısıyla dokulara yeterli hormon ulaşamamasına yol açar.

Tiroid Bezinin Az Çalışmasının Etkileri

Tiroid bezinin az çalışması, çeşitli fiziksel ve psikolojik belirtilere neden olabilir. Bu belirtiler arasında şunlar yer alır:

Vücut hareketlerinin yavaşlaması
Kolay üşüme
Çabuk yorulma
Kilo alma
Saç dökülmesi
Ciltte kuruma
Kabızlık
Unutkanlık

Tiroid bezi, vücudun pek çok dokusundan daha fazla damara sahiptir ve metabolizmayı düzenleyerek hormonların vücuda salgılanmasını sağlar. Tiroid bezinin çalışmaları hakkında bilgi, beyinde hipofiz adı verilen bölümden salgılanan TSH hormonu tarafından sağlanır. TSH, tiroid bezini uyararak daha fazla hormon üretilmesini ve kana geçmesini sağlar. Tiroid bezi az çalıştığında, hipofizden TSH'nın kana verilmesi artar.

Hipotiroidinin Nedenleri

Hipotiroidi, bağışıklık sisteminin kendi doku hücrelerine saldırması sonucu ortaya çıkabilir. Bu duruma otoimmün tiroidit adı verilir. Ayrıca tiroid bezinin ameliyatla alınması veya iyot tedavisi de hipotiroidiye neden olabilir. Bu durum genellikle hayat boyu sürer ve hastanın tiroid hormonunu ömür boyu hap şeklinde ağız yoluyla alması ve düzenli doktor kontrolünde olması gerekir.

Tiroid Bezinin Çalışıp Çalışmadığı Nasıl Anlaşılır?

Tiroid bezi daha fazla hormon üretmeye başlarsa, hipofiz TSH üretimini azaltır ve kanda bakılan TSH ölçümü standart sınırların altında değerler gösterir. TSH'nin yanı sıra serbest T4 (FT4) ve serbest T3 (FT3) hormonlarının ölçümü de bazı durumlarda tiroidin çalışmaları hakkında bilgi verir.

Kaç Çeşit Hipotiroidi Vardır?

Hipotiroidinin oluş yerine göre dört türü vardır:

Primer Hipotiroidi: En sık görülen hipotiroidi türüdür. Bu türde hastalık tiroid bezindedir.
Sekonder Hipotiroidi: Nadir olarak görülür. Burada hastalık beyinde, hipofiz bezindedir.
Tersiyer Hipotiroidi: Beyinde bulunan hipotalamus bozukluğu ile ortaya çıkar. TRH yetersizliği vardır.
İdiyopatik Hipotiroidi: Hipotiroidi nedeninin belli olmadığı durumdur.

Primer Hipotiroidinin Sebepleri

Primer hipotiroidinin sebeplerini kısaca aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz:

Tiroid dokusunun bozukluğu
Kronik otoimmün tiroiditler (Hashimoto tiroiditi)
Radyoiyot veya radyoterapi tedavisi
Tiroid operasyonu (bölgesel veya total)
Doğumsal olarak tiroid bezinin yokluğu
Tiroid hormon yapımında bozukluk (iyot eksikliği veya antitiroid etki veren ilaç veya maddelerin alımı, lityum, iyot, iyot içeren ilaçlar ya da film çekiminde kullanılan iyot içeren kontrast madde)

İkincil ve Tersiyer Hipotiroidinin Sebepleri

İkincil ve tersiyer hipotiroidinin sebepleri şunlardır:

Hipofiz Hastalıkları

Hipofiz urları
Hipofiz ameliyatları
Sheehan sendromu

Hipotalamik Hastalıklar

Hipotalamus tümörleri
İltihap veya diğer hastalıklar

Hipotiroidi Türleri ve Klinik Belirtiler

Tiroid bezinin az çalışması durumuna bağlı dört tür klinik hipotiroidi mevcuttur:

Aşikar Hipotiroidi: Belirtiler çok belirgindir. T3 ve T4 düzeyleri düşük, TSH ise çok yüksektir.
Düşük Hipotiroidi: Klinik belirti azdır. T4 düşük veya normal, T3 normal, TSH ise orta derecede yükselmiştir.
Subklinik Hipotiroidi: Belirti yoktur. T4 ve T3 normal, TSH hafif yükselmiştir.
Pre-subklinik Hipotiroidi: Klinik belirti yoktur. T4, T3 ve TSH normaldir, ancak TRH testinde TSH normalin üzerinde çıkar.

Sonuç olarak, tiroid bezinin az çalışması, geniş bir yelpazede belirtiler ve komplikasyonlar ile karakterizedir. Bu durumun doğru teşhisi ve tedavisi, hastanın yaşam kalitesini ciddi şekilde iyileştirebilir. Bu nedenle, belirtiler hissedildiğinde bir sağlık profesyoneline başvurulması önemlidir.